Erakusketa batek Zeledonen lehen irudi ezagunaren 100 urteak ospatzen ditu - arabapress

Gasteiz, 08 de junio de 2023. 2023ko ekainaren 8a. Komedialdiak, Gasteizko Umore Jaialdiak, eta Erdi Aroko Arabak ‘Celedón, Gasteizko jaiaren apologia (1918‐1935)’ erakusketa inauguratu dute gaur. Bertan, Gasteizko jaietako pertsonaia mitikoaren irudiari buruzko ibilbide bat egin da, bere izena zeraman aldizkari ikonikoaren bidez. Izan ere, pertsonaia honen lehen irudi ezagunak, ordutik gaur egunera iritsi den pertsonaiaren irudia osatzeko erabili zenak, 100 urte bete ditu aurten, 1923ko aldizkariaren alean agertu baitzen, erakusketako protagonista dena.

‘Zeledon’ aldizkaria 1918an sortu zen jaietako egunkari zirkunstantzial gisa, Guillermo Sancho Corrochano kazetari eta idazlearen eskutik, ‘Mecachis’ ezizenez ezaguna. Argitalpenerako, Zeledonen izena aukeratu zen, hiriko jaiekin oso lotuta egon zitekeen benetako pertsonaia batean oinarrituta. Pertsonaia hori, aspaldi hil bazen ere, bere bizitzan hain maitatua eta ezaguna izanik, desagertzeari uko egiten zion, eta urtez urte itzultzen zen, “Gasteizek gordetzen dituen gauza on guztiak eskutik helduta gu eramateko”, aldizkariaren lehen zenbakiko orrialdeetan bertan azaltzen zen bezala. “Zeledon oso pertsonaia ezaguna da gasteiztarren artean, baina jende askok ez daki bere historia, bere jatorri posibleak, edo zergatik bihurtu den jaien ikono”, adierazi du Ander Gondrak, erakusketaren komisarioak: “Erakusketa hau aukera ona da, pertsonaia ezagutzeko ez ezik, garai hartako Gasteizera ibilbide bat egiteko ere, aldizkariaren binetetan islatzen dena”.

Ana del Val Kultura eta Kirol Saileko jarduneko foru diputatuak inauguratu du erakusketa gaur goizean, eta Gorka Ortiz de Urbina Zeledonen egungo haragitzearekin batera bere agurreko urtean, 1923an pertsonaia mitikoaren lehen irudikapen grafikoa Obdulio López de Uralde marrazkilariaren eskutik nola egiten zen erakusten du. Bertan, zerutik jaisten agertzen zen, beste urte batez hiriko jaietan parte hartzeko. Marrazki horretan inspiratu zen, hain zuzen ere, 1957an Zeledonen 'lehen jaitsiera' antolatu zuen blusen taldeak. “Blusa babazorro arketipiko bat zen, halako inaugurazio‐ekitaldi batean, non zeruetatik jaisten eta jaranari hasiera ematen zion”, dio Gondrak.

Garai baten isla

Gasteiztar ospetsua protagonista duten bineten ibilbideak, aleluia modukoetan, garaiko gizartea irudikatzen du, aurrerapen teknologiko handietatik hasi, hala nola Gasteizko lehen gasolindegiaren instalazioa, farmazietan pisatzeko balantzak erabiltzea, tabernetako telefonoak edo bizikleten ugaritzea, Gerra Zibilaren aurreko giro politikoan izandako zurrunbiloetaraino. “Arte grafikoak beti izan dira unean uneko testuinguru soziopolitikoaren isla, eta Arabako umore grafikoa industria hau sortu zenetik dago; hortik dator arte hori beti jaialdian sartu nahi izatearen interesa”, adierazi du Txaro Mardaratz Najerak, Komedialdiaren zuzendariak. Izan ere, erakusketa hau ‘Esaidazu zeri egiten diozun barre eta zein gizartetan bizi zaren esango dizut' sailean kokatzen da, lehiaketan lehen ediziotik presente dagoena.

Gaur inauguratutako erakusketa urriaren 15era arte egongo da ikusgai Bibat‐ Foutnier Karta Museoan. Bereizitako hiru espazio ditu. Lehenengoak lehen Zeledon eta beste aleluia batzuk erakusten ditu bere abenturetako batzuekin; bigarrenean, pertsonaia protagonista gaur egun oraindik ezagutzen ditugun lekuetan agertzen den garaiko azaletako batzuk; eta hirugarrenean, goiko solairuan, “festaren apologia” erakusten da, aldizkariko kolaboratzaile ohien gaurkotasuneko diseinu batzuekin.

Erakusketa hau Vital Fundazioa, Ignacio Aldecoa Kultur Etxea, Diario de Noticias de Álava eta Pinkode erakundeen lankidetzari esker posible izan da. Komedialdiaren inguruko informazio guztia www.komedialdia.com webgunean aurkitu daiteke.