Arabako Foru Aldundiak eta Vital Fundazioak sustatutako dokumental batek Micaela Portilla eta bere lanaren garrantzia nabarmenduko ditu bere mendeurrenaren urtean - prentsa
Arabako Foru Aldundiak eta Vital Fundazioak sustatutako dokumental batek Micaela Portilla eta bere lanaren garrantzia nabarmenduko ditu bere mendeurrenaren urtean
Arabako Lurralde Historikoko ondare monumentala eta historikoa ere islatuko du
Bere figura historialari, pedagogo, antropologo eta dibulgatzaile lorpenetatik haratago doa; oso hurbilekoa eta maitatua izan zen Arabako herrietan baita bere sorlekua eta ia bere bizitza osoan bizilekua izan zen Vitoria-Gasteizen ere
Vitoria-Gasteiz, 2022ko uztailak 28.- Micaela Portilla emakume aitzindaria izan zen, eta mugak hautsi zituen Historiaren ikerketa eta zientziaren arloan, ia gizonezkoena besterik ez zen garai batean, frankismoan, emakumeentzat bereziki kontrakoa. Arabako historiari buruz bere bizitza osoan egin zuen lan sakona gaur egun ere erreferente saihestezina da ikertzaile belaunaldi berrientzat.
Merezimendu horiek Arabako Foru Aldundiak eta Vital Fundazioak beren jaiotzaren mendeurrenean sustatutako dokumental batean islatuko dira. Proiektua gaur goizean aurkeztu dute Kordoi Etxean Ramiro González Arabako ahaldun nagusiak eta Jon Urresti Vital Fundazioetako presidenteak, Portilla familiako bi ordezkarik lagunduta: Juan Ibarrondo dokumentalaren gidoilarikide eta Micaela Portilla elkarteko presidenteak eta Monica Ibarrondo elkarteko idazkariak.
Micaela Portilla Euskal Herrian humanitateen ikuskera modernoa bultzatu zuen belaunaldi bateko kide izan zen, Jose Migel Barandiaran, Henrike Knörr edo Jorge Oteiza bezalako intelektual garrantzitsuekin batera. Emakume bat gizonen artean, eta berdinetik berdinera egin zuen lan haiekin. Baina bere figura, aurkezpenean nabarmendu duten bezala, historialari, pedagogo, antropologo eta dibulgatzaile lanetan lortutakotik haratago doa; oso hurbilekoa eta maitatua izan zen Arabako herrietan nahiz Vitoria-Gasteiz hirian; izan ere, bertan jaio eta bizi izan zen ia bere bizitza osoan.
Ramiro Gonzalez ahaldun nagusiak proiektuaren aurkezpenean adierazi duenez, “Arabarekiko lotura hori funtsezkoa da Micaela Portillaren bizitzan eta lan profesionalean, eta horregatik babestu eta egin dugu posible dokumental hau”. Ahaldun nagusiak gogora ekarri duenez, “izen handiko zientzialari horrentzat, bere garaiari aurrea hartu zion emakumearentzat eta Araban sakon errotuta zegoenarentzat”, Araba izan zen “bere aztergaia, herri eta txoko bakoitza ahaztu gabe, guztiek gordetzen duten ondareari balioa emanez eta biztanleekiko hurbiltasunez. Horrela gogoratzen dute lurraldeko leku bakoitzean, maitasunez eta esker onez”.
Bestalde, Jon Urresti Vital Fundazioetako presidenteak azpimarratu du oso garrantzitsua dela “lan oso esanguratsua egin duten gure lurraldeko pertsonak argitara ateratzea, agian, bizi izan ziren momentuan, merezi izan duten aintzatespena lortu ez zutelako. Micaela Portilla Arabako emakume aitzindaria izan zen, diziplina anitzeko lanaren bitartez oztopoak hautsi zituen eta gizatasun handia erakutsi zuen. Horregatik, dokumental honen bidez, Arabako historiako leku ezagun batean kokatu nahi dugu behin betiko”.
Dokumentalak pertsona eta bere lana ezagutarazi nahi ditu, emakumea nahiz zientzialari omendu nahi ditu bere mendeurrenean, eta bere ondare pertsonalaren garrantzia nabarmendu nahi du, bere eskutik, Lurraldearen Erdi Aroko historia eta artea ezagutaraziz: tenpluak, dorreak eta etxe gotorrak, erretaulak, jauregiak, … mendeetako bideetan zehar erakutsiak eta paisaia ederretan kokatuak.
Arlo profesionalean, Micaela Portillak Araba osoko ondare historiko eta artistikoa sakon aztertu zuen, Trebiñuko konderria barne, bere familiaren aitaren adarraren jatorria baita; eta Arabako udalerrietan zehar ibili zen, nekaezin, bere hitzaldi, topaketa pertsonal eta hitzaldien eskutik. Bere giza alderdian, bere ikertzaile eta zientzialari izaera nabarmendu zen, emakumeak etxeko esparrura mugatuta zeuden garaian. Egin zuen guztia bere kabuz egin zuen emakumea izan zen, ez zen eliteetako kide, eta gure historia eta ondarea ezagutzeko egindako ekarpen handiaren emaitza bere ahaleginean, bere lanean eta ikasteari eman zion denboran oinarritzen da.
Hauek dira dokumentalak publiko zabalari hurbildu nahi dizkion Micaela Portillaren balioak. Bera ezagutu zuten eta modu batera edo bestera berarekin lan egin zuten eta oraindik bizirik dauden pertsonei egindako elkarrizketak biltzen dira gidoian, euren diziplina profesionaletan erreferenteak eta adituak direnak, nahiz berak emandako eskolak jaso zituzten pertsonak edo eman zituen ehunka hitzaldietara joan zirenak. Bere senide zuzenenen testigantzak ere izango ditu dokumentalak.
Irudiei dagokienez, Arabako herri batzuetan egindako ekitaldien bideoak, argazkiak, oroitzapen pertsonalak, bere bulegoa eta liburutegian landu zituen liburuak, gutunak, postalak edo jaso zituen sariak agertuko dira. Halaber, gune monumental ezagunak eta Arabako ondare historiko-artistikoko bitxi ezezagunak ere agertuko dira, bere bizitzako leku esanguratsuak, batez ere Vitoria-Gasteizen, hala nola San Pedro eliza eta hazten ikusi zuen etxea, Samaniego kaleko 6. zenbakian; Aramaio, han eman baitzituen lehen urratsak irakasle lanetan; Madril, Artearen Historiako irakasle lan egin baitzuen bertan; baita Lovaina ere, bertako unibertsitate ospetsuarekin lankidetzan aritu baitzen.