Vitoria-Gasteiz, 2025eko azaroaren 7a. Kultura eta Kirol Sailak urtero antolatzen dituen literatura sarien irabazleak iragarri ditu Arabako Foru Aldundiak.

Hauek dira:

•    Ignacio Aldecoa Ipuin Literarioaren Nazioarteko Saria: Fernando Garriga
•    Ernestina de Champourcín Poesia Lehiaketa, euskaraz: Nahia Intxausti Intxausti
•    Ernestina de Champourcín Poesia Lehiaketa, gaztelaniaz: Grethel Delgado Alvarez
•    Euskarazko literatura sortzeko Ignacio Aldecoa Beka: Ruben Sanchez Bakaikoa

Ignacio Aldecoa Ipuin Literarioaren Nazioarteko Saria

Fernando Garriga idazle argentinarrak irabazi du Ignacio Aldecoa Sariaren 54. edizioa. Arabako Foru Aldundiak 1971tik antolatzen du sari hau, eta José Hernández Polo idazle eta kazetari aragoiarrari eman zion lehen aldiz 1972an, Cuando mueran los colores lanagatik.

Egileak Un bucle de tiempo izeneko lanagatik jaso du saria. Munduko hainbat tokitatik aurten aurkeztu diren 350 hautagaitza baino gehiagoren artean aukeratu dute.

Hori izan da Antonio Altarribak, Juan Apariciok, Clara Obligadok, César Sánchezek eta Sabina Urracak osatutako epaimahaiak aurten lehiaketara aurkeztutako 350 hautagaitza baino gehiagoren artean aukeratutako irabazlea. Epaimahaiaren ustez, Un bucle de tiempo lanak irudimena pizten du, gaitasun formal ezohikoa erabilita, erritmoa erabat kontrolatuta eta imajinario aberatsa eta konplexua baliatuta.

Lehiaketak 12.000 euroko saria du, eta duela bost urtetik Arabako Foru Aldundiarekin harreman emankorra izan duen Fulgencio Pimentel argitaletxe ospetsuak saritutako ipuin bilduma argitaratuko du.

Fernando Garriga, Argentinan jaio zen 1964an, eta idazlea izateaz gain, musikaria eta paisaia pintorea ere bada, eta idazketa tailerrak egiten ditu. Besteak beste, honako lan hauek argitaratu ditu: Escuela para ciegos (2013), Cumpleaños en la isla (2016), Continuidad de la obra (2016), Las invasiones ranqueles según mama (2019), Casi una novela japonesa (2023).  Gainera, zenbait sari lortu ditu, hala nola hirugarren postua Luis de Tejeda sarian, eta lehenengo postua Buenos Aires Hiria sarian, Continuidad de la obra lanagatik.

Ernestina de Champourcín Poesia Lehiaketa

Nahia Intxaustiren eta Crethel Delgadoren lanek irabazi dituzte Ernestina Champourcín 35. Poesia Lehiaketako euskarazko eta gaztelaniazko sariak, hurrenez hurren. Kategoria bakoitzean 2.000 euroko saria dago, eta irabazleen lanak argitaratu egingo dira.

Nahia Intxaustik, Ernestina de Champourcín Poesia Lehiaketako euskarazko lanik onenaren irabazleak, Zainetatik zilarra izeneko lanari esker eskuratu du saria. Gaixotasunaren bizipen pertsonalean, gorputzaren ahultasunean, nork bere burua onartu eta berreraikitzeko premian oinarritutako poema sorta da saritutakoa. 
Egilea Donostiako EHUren Hezkuntza, Filosofia eta Antropologia Fakultateko irakaslea eta ikertzailea da. Eskolak ematen ditu Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako graduetan eta Gizarte eta Hezkuntzako Eremuen Ikerketa Masterrean. Gaztetatik idatzi du poesia, eta sari hau da jasotzen duen lehena.

Bestalde, Grethel Delgado kazetari, idazle eta aktore kubatarrak Ernestina de Champourcín Poesia Lehiaketako gaztelaniazko lanik onenaren saria eskuratu du, Y solo estamos en verano poema sortari esker. Lan horrek amets amerikarra lortzeko emigratzea zein gogorra den islatzen du, bai eta etorkizun hobea bilatzeko bere jaioterritik ihes egin behar duen edonork pilatzen duen deserrotzea eta nostalgia ere.
Egilea zenbait lehiaketatan saritu dute, hala nola Hialeah Hiriaren Mendeurreneko Poesia Lehiaketan (2025) edo Mehdi Hajji Nazioarteko Poesia Sarian (2024). Zenbait liburu argitaratu ditu, besteak beste, Melancolía South Beach (2025) edo No me hablen de Cuba (2022).

Bi modalitateetako epaimahaikideak Ángel Erro, Catalina Garcés eta Kepa Murua izan dira.

Sari banaketa

Sari banaketa 2026ko martxoaren 9an izango da, Ignacio Aldecoa Kultura Etxean.

Bestalde, ekainean iragarri zen Ignacio Aldecoa Bekaren irabazle Ruben Sanchezen lana ere argitaratuko dute, eta martxoaren 10etik 14ra bitartean izango den Ignacio Aldecoa Ipuin Literarioaren Nazioarteko Jaialdian aurkeztuko dute.

• Arabako Foru Aldundiak Arabako Errioxako terroira sustatzeko laguntzen dekretua onartu du, eta mildiuren laguntza-lerroa aktibatu du
• Foru Aldundiak elektrizitate kontratua lizitatu du 2026rako eta 2027rako, 50 udal eta erakunde publiko baino gehiagorekin batera, 26 milioi euroko zenbatekoan
• Izkiko parke naturalera iristeko, Korresen aparkaleku berri bat eraikitzeko obrak lizitatu ditu
  foru aldundiak
• Foru Aldundiak Lezeko aparkalekua bizikleta azpiegitura gisa egokitzeko obrak kontratatu ditu

Vitoria-Gasteiz, 2025eko azaroaren 11.- Arabako Foru Aldundiak bihar, azaroak 12, asteazkena, irekiko du zirkulaziorako Legutioko saihesbide berria, A-2620 eta A-623 errepideak lotzen dituena, bai eta herrira sartzeko iparraldeko lotura ere. Saihesbidea eta iparraldeko lotura martxan jartzearekin batera, Goikoetxe auzoko A-2620 errepidetik A-623 errepiderako egungo sarbidea itxiko dute.
Hurrengo asteetan Legutioko saihesbideko obren azken fasea gauzatuko da eta errodadura geruza zabalduko da eta seinale horizontalak jarriko dira proiektu osoan. Horregatik, eta lan horiek eta ibilgailuen zirkulazioa bateragarriak izan daitezen, errei bakar batetik desbideratuko dute trafikoa txandaka. 
Arabako Foru Aldundiko Mugikortasun Jasangarriaren eta Bide Azpiegituren Sailak horren berri eman die Legutioko eta Aramaioko udalei eta Legutioko Administrazio Batzarrari.
Txandaka pasatzeko desbideratze horiek eragin puntuala izan dezakete Gasteiz eta Durango lotzen dituen Alavabusen 18. linearen ibilbidearen ohiko iraupenean. Ez da aldaketarik izango linea horrek Legution egin ohi dituen geldialdietan. 
 

Vitoria-Gasteiz, 2025eko azaroaren 10a – Ignacio Aldecoaren jaiotzaren mendeurrenaren esparruan, Ignacio Aldecoa Kultura Etxeko Kargalekuan kokatutako horma irudi bat inauguratuko da. Espazio hori gure gazteen sormenerako eta talenturako topagune bihurtuko da. Horma irudi hori Karmeldarren Bihotz Sakratuaren ikastetxeko DBHko 3. mailako ikasleek egin dute.

Ekitaldia azaroaren 12an, asteazkena, izango da, 18:00etan, Euskal Ilustrazioaren Eguna ospatzen den egun berean. Ekimen hori EuskaI Irudigileak Euskadiko Ilustratzaileen Elkarte Profesionalak sustatu du, eta aurten egingo da lehenengo aldiz.

Ekitaldia jendearentzat irekita dago, eta Ana del Val Kultura eta Kirol Saileko diputatuak hartuko du parte, baita horma irudia egin duten ikasleek ere. Ekitaldian zehar, hainbat musika interpretazio eskainiko dituzte Karmeldarren ikastetxeko ikasleek, kultura ekitaldi honen parte gisa.

Artista gazteek egindako murala Ignacio Aldecoari egindako omenaldi bisuala da, eta idazle gasteiztarraren jaiotzaren mendeurrenean egindako jarduera ugariren barruan kokatzen da.

Vitoria-Gasteiz, 2025eko azaroaren 10a. Arabako Foru Aldundiko Gizarte Politiketako Sailak gizarte mentoretzari buruzko jardunaldi bat antolatu du datorren ostegunerako, hilak 13. Gizarte bazterkeriako arriskuan daudenen eta haiei laguntza emateko beren borondatez beren burua eskaintzen duten pertsonen arteko harremana sustatzen duen esku hartze sozialeko tresna bat da mentoretza hori.  Lagun egireko prozesu horretan, boluntarioak erreferente bihurtzen dira, denbora jakin batez, zaurgarritasun egoeran dauden beste pertsona batzuentzat, hala nola emantzipazio prozesuetan dauden gazteentzat, migratzaileentzat edo indarkeria matxistaren biktimentzat, beste kolektibo batzuen artean.

Gizarte mentoretzaren onura nagusiak honako hauek dira: mentoratuaren kontaktu eta aukeren sarea zabaltzea; baliabide emozionalak hobetzea eta bakartze sentsazioa murriztea; zeharkako gaitasunak areagotzea, hala nola autonomia, motibazioa eta autoestimua, eta horrek pertsonaren gizarte eta familia sareetan duen eragin positiboa. 

Hirugarren sektoreko erakundeei, gizarte eragileei eta gizarte eremuan lan egiten duten teknikariei zuzenduta dago, eta "Mentoría social en Álava: claves y retos de futuro - Gizarte mentoretza Araban: gakoak eta etorkizuneko erronkak" jardunaldiaren helburua da gizarte mentoretza ezagutaraztea gizarteratzeko tresna berritzaile gisa, esperientzia arrakastatsuak ikusaraztea eta erakundeen eta profesionalen artean sinergiak sortzea. Programan esparru txosten bat eta Euskal Autonomia Erkidegoan eta Nafarroan finkatutako proiektuen aurkezpena sartuta daude.

Jardunaldian Isabel Gutiérrez egongo da, Esku hartze Sozialeko Masterra duen eta ekintza komunitarioaren eta kulturartekotasunaren sustapenaren esparruarekin lotuta dagoen antropologoa. Mentoretzaren kontzeptura hurbilduko da: proiektuak eta mentoretzaren egoera munduan, Europan eta estatuan; eginkizuna, mugak eta konfidentzialtasuna gizarte mentoretzako harremanetan; politika publikoen parte hartzea, eta etorkizuneko erronkak. 

Era berean, hainbat esperientzia azalduko dira bi mahai ingurutan. Bo horietako lehenengoan, helburua izango da zaurgarritasun egoeran dauden pertsonei laguntzeko Araban egiten ari diren esperientzia positiboak ikusaraztea eta balioestea.  

Honako hauek hartuko dute parte: Ana Gorrochategui Arabako Gurutze Gorrikoak lan ekintzailetzako Sustatu programari buruz hitz egingo du; Ainara Pérez Sartu Arabakoak Saregune proiektua aurkeztu eta egun prestakuntza emaile diren antzinako mentoratuei buruz hitz egingo du; Raúl Rodríguez IRSEkoak LGE Laguntza eta garapen egokiturako programa Programa azalduko die familia babesteko programen erabiltzaileei; Jaione Martínez de Albéniz ADSIS Fundazioak iritsi berri diren familien eskola eta komunitate integraziorako Laguna Programa azalduko du. 
 
Ondoren, Gipuzkoan (Izeba proiektua eta Home Start Gipuzkoa: familiak eskuz esku) eta Nafarroan (Kideak-Orbitan programa) dagoeneko finkatuta dauden mentoretzako esperientziak aurkeztuko dira Kristina Soares eta Eider Jaimeren eskutik, hurrenez hurren.  Amaitzeko, Belén Vallina Yaran Foundationeko lehendakariak "Silk road to knowledge" proiektuari buruz hitz egingo du. Proiektu horren ardatza Euskadiko emakume afganiarren integrazioa eta akonpainamendua da, eta mentoretzak, gizarteratzeko eta ahalduntzeko tresna berritzaile gisa aplikatuta, laguntza aukera bihurtzen du harrera akonpainamendua. 

Ekitaldia urriaren 5ean egingo da, 10:00etatik 14:00etara, Ignacio Aldecoa Kultur Etxeko ekitaldi aretoan. Aldez aurretik izena eman behar da, esteka honetan.
 

Gasteiz, 2025eko azaroaren 10a. Emakundek, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako foru-aldundiek eta EUDELek azaroaren 25eko erakundeen arteko kanpaina aurkeztu dute gaur, emakumeen aurkako indarkeria ezabatzeko nazioarteko eguna.

Aurtengo leloa "Ez da zure arazoa soilik, gurea ere bada" da, eta herritar guztiei eskatu nahi die indarkeria matxista jasaten duten emakumeen inguruan komunitatea sortzeko. Gainera, azpimarratzen da bi emakumetik batek indarkeria jasan duela Euskadin, eta, beraz, erantzukizun soziala, komunitarioa eta instituzionala dela, indarkeria matxistaren biktimei arreta eta entzutea.

Kanpaina Euskadiko 4.500 emakumeri egindako "Emakumeen aurkako indarkeriari eta pertsonen arteko beste indarkeria-mota batzuei buruzko inkesta 2024" izenekoaren datuetan oinarritu da. Azterlan horren arabera, Euskadin bizi diren 16 eta 85 urte bitarteko emakumeen % 48,2k noizbait pairatu du indarkeria-motaren bat bikote barruan edo bikotetik kanpo. Bitik bat bizitzan zehar. Salaketak kasuen % 15era iristen ez diren arren, emakumeen % 80k dio indarkeria jasaten ari dela lagunen, senideen eta inguru hurbilaren aurka.

"Horregatik da hain garrantzitsua gizarte aktibo eta kontzientziatu bat izatea", nabarmendu du aurkezpenean Emakundeko zuzendariak. Miren Elgarrestak indarkeria matxistaren biktima diren emakumeek egiturazko arazo horri aurre egiteko duten zailtasuna azpimarratu du. "Horregatik, pilota gizartearen teilatuan dago, eta gizarteak erantzun, lagundu, ulertu, lagundu, artatu egin behar du, sentitu behar du pilota ez dela emakume batzuen arazo pertsonala, arazo soziala baizik".

Emakundeko zuzendariak erakundeen, komunikabideen eta, oro har, gizartearen inplikazioa eskatu du, "arazoaren dimentsioa gorabehera, askotan ezkutuan eta uste baino normalizatuago dagoen zerbait delako".

Kanpainaren irudiak indarkeriaren biktima bat babesten duen pertsona talde bat irudikatzen du, indarkeria matxistaren "normalizazioa" saihesteko gizarte osoa aktibatu behar dela aldarrikatzeko.

Erakunde arteko kanpaina
Esther Apraizek, EUDELeko presidenteak, udalerriek biktimei arreta emateko duten zeregina aipatu du. "Udalak funtsezkoak gara indarkeria matxistaren aurrean zaintzen eta mobilizatzen diren komunitateak gidatzeko. Auzokoen arteko loturak, lagunak eta inguru hurbila dira lehen babes-ezkutua, seinaleak antzeman ditzakete eta indarkeriaren biktima diren emakumeei laguntza eskaini".

Iñaki Gurtubai Arabako Foru Aldundiko Berdintasun, Euskara eta Gobernantzako foru diputatuak sare komunitarioak indartu eta ingurune seguruak sortu nahi ditu emakumeen aurkako indarkeria ezabatzeko bidean aurrera egiteko. "Entzunak eta babestuak sentitzen diren espazioak sustatu behar ditugu. Horretarako, funtsezkoa da erantzunkidetasun soziala. Gizarte-babesak, indarkeriaren biktima den emakume bakoitzari emandako babesak markatu dezake aldea ".

Bestalde, Trinidad Vicente Bizkaiko Foru Aldundiko Berdintasun zuzendariak adierazi du emakumeek eta haien seme-alabek pairatzen dituztela, funtsean, indarkeria matxistaren ondorioak. Ildo horretan, indarkeria hori "kolektibo txarra" dela azpimarratzea komeni dela zehaztu du. "Indarkeria matxistaz arduratzen ez garen eta arduratzen ez garen bakoitzean, gizarte okerragoa gara. Ezin gara axolagabekerian geratu ".

Gipuzkoako Foru Aldundiaren Berdintasunerako zuzendari Nerea Isasik "kaletik erakundeetara" jo du, emakumeen aurkako indarkeriari aurre egiteko. "Indarkeria egiturazko desberdintasun batetik sortzen bada, erantzuna gizartearen puntu guztietatik aktibatu behar da. Benetako erantzunkidetasuna da, matxismoa gelditzeko eta desberdintasunaren aurka jarduteko ekintza zehatz bihurtzen dena ".

Kanpaina gaurtik azaroaren 25era bitartean egingo da telebistan, irratian, prentsa idatzian, sare sozialetan