Sorkuntza sektore garaikideak aukera gehiago izango ditu sortzeko eta erakusteko - prentsa

Gasteiz, 2025eko otsailaren 21a. "Hartzen ari garen erabakiak aukera bat dira sorkuntza artistikorako, eta kultura sektorearen alde egiten dira"; horixe adierazi du Ana del Val foru diputatuak Arabako Batzar Nagusien Batzordean, Foru Aldundiak iragarritako azken aldaketen ondoren, zeinak baitira, besteak beste, Amarika Aretoaren erabilera aldatzea, erakusketa ahalegina "jende gehiagok ikusteko lekuan" dauden beste kokapen batzuetara eramatea, eta sektore artistiko garaikideari sorkuntza fasetik babesa emateko apustua, "eta ez soilik erakusketa fasetik".

"Aukera bat arte sorkuntzarako"

Hala defendatu ditu iragarritako aldaketak Del Val diputatuak. "Kultura proiektuak, gizarte ekimen gehienak bezala, sortzen eta garatzen diren garaiaren ondorio dira. Batzuetan, garai hori eta egoera aldatzen direnean, proiektu horiek amaierara irits daitezke", adierazi du.

"Fluxuak, interesak, kultura kontsumitzeko modua... aldatu egiten dira denborak aurrera egin ahala, eta erakunde eta plataforma berriak agertzen dira. Kontua da Amarika Aretoaren funtzioa beste espazio batzuek hartu dutela pixkanaka", nabarmendu du.

"Askok gogoratzen duten Amarika Aretoa ez da azken 10-15 urteetakoa. Aretoaren programazioa, inpaktua eta kultura ekosistemaren barruan zuen funtzioa aldatu egin ziren, eta ez zituen betetzen sektorearen egungo beharrak. Datu horiek ikusita, eta kontuan hartuta beste talde batzuek proiektua berrabiarazteko egindako ahaleginen historikoa, bi aukera geneuzkan", adierazi du. "Emaitzarik gabeko enegarren erakusketa ahalegina egin, edo, aitzitik, sektoreari alternatiba bat eskaini. Bigarrena aukeratu genuen, inpaktu kulturalaren printzipioan oinarrituta; izan ere, hark eskaintzen ditu aukera gehien, ez erakusketarako, baizik eta sortzaileek, bereziki tokikoek eta gorabidean daudenek, ikusgai jarritako lanak bistarago egoteko. Eta horixe egin dugu".

Gainera, foru arduradunak gogorarazi du Amarika Aretoaz bestelako aukera bat bilatzeko erabakia publikoa zela 2020tik, eta orduz geroztik irekita zeudela proposamenak jasotzeko. "Behin betiko erabilera aldaketa egin da, ez soilik espaziorako, ingururako, lurralderako eta gazteentzako aukera hobea aurkitu denean; arte sektorearentzako proposamen landua izan dugunean egin da, eta horrek aukera gehiago ekarriko ditu kultura sektorearentzat, kultura politika eta erakusketa espazio gehiago izango baitira", adierazi du.

Artearen sektore garaikidearentzako laguntza hori hiru zutabetan oinarritu da:

• Ikuspegia aldatzea eta laguntza sorkuntza fasetik ematea. Beken, prestakuntzaren, aholkularitzaren eta finantzaketaren alde egitea, sorkuntzarako deialdien edo lankidetza puntualen bidez.

• Erakusketaren alde egiten jarraitzea, elkarren artean hobeto lotuta dauden baina, batez ere, ikusleak erakartzeko aukera handiagoa eskaintzen duten espazio berrietan.

• Eta parte hartze eta koordinazio handiagoarekin eta artisten, espazioen eta jendearen arteko sinergiak eskainiko dituzten aukera hobeekin.

Sorkuntza faseari dagokionez, "azken urteotan sortu, ezarri eta aurrekontuz hornitu ditugun politikak dira, eta jarraitu beharreko bidea dira, Kultura Plana betez". "Hori da, halaber, eskaintzen dugun lana: sormen sektore garaikideari babes handiagoa ematea sorkuntza fasetik, ez bakarrik erakusketa fasetik", nabarmendu du.

Erakusketa fasean laguntzeari dagokionez, diputatuak adierazi du Arabako hiriburuak erakusketa mapa bikaina duela: Museoen Foru Sarea, Arte Garaikidearen Artium Museoa (tokiko artistei lanak erosten dizkie, bekak sortzen ditu...), Probintziako Artxiboa, Montehermoso kulturunea, 14 gizarte etxe, Vital Fundazioaren aretoak eta lankidetzan diharduten beste areto pribatu batzuk, "eta aldundi honek beste areto bat ireki du Kultura Etxean, eta iragarri berri dugu Arte eta Lanbide Eskolak paraninfoa berreskuratu duela, erakusketa espazio izan dadin, berezko programazioarekin".

Hori dela eta, honako hau adierazi du: "Datu eta analisi teknikoak ikusita, kulturarentzat, artistarentzat eta jendearentzat funtziona dezakeela uste dugunean, Aldundiak, nolanahi ere, erakusketa aretoak eta erakusketak egiteko aukerak ireki eta berreskuratzen ditu, eta ez alderantziz".

Hori bai: argi utzi nahi izan du ez dutela nahi Kultura Etxeko edo Arte eta Lanbide Eskolako espazio berriek Amarika Aretoa ordeztea (eta are gutxiago alde nostalgikoari dagokionez), baina artistari eta jendeari aukera handiagoa ematen diela obrak agerpen handiagoa izan dezan eta sinergiak sor daitezen eta, beraz, hirirako beste espazio bat direla.

Eta hirian dagoen erakusketa zirkuitu "indibidualizatu eta banatu" hori hobetzeko, diputatuak proposatu du erakusketa zirkuitu "ofizial eta interkonektatu" bat egiteko lanak koordinatzea. "Informazio eskuragarria, eguneragarria eta iraunkorra izango duena, sarean zabaldu eta sustatuko dena, jendea eta artistak eta sareko edo handik kanpoko beste espazio batzuk elkarrekin erlazionatzeko aukera gehiago eskainiko dituena, eta erakunde publiko eta pribatuak eta banakako artistak ere hobeto koordinatuta egotea ahalbidetuko duena".

Kulturaren kudeaketa

Foru diputatuak bidezkotzat jo ditu beti jaso dituzten kontrako iritziak eta, amaitzeko, honako hau adierazi du: "Azken hilabete honetan sektore artistikoaren zati batek erakutsi duen batasuna aukera bat ere bada jaso eta ezarri ahal izango ditugun proposamen eta ideia berriak sortzeko, kultura politikak hobetzeko lanean ari baikara beti".

"Hala egin dugu azken bost urte eta erdiko kultura politikan. Izan ere, aldundian kulturarako 7,9 milioi euro izatetik 10,1 milioi euro izatera igaro gara; krisialdi bat gainditu dugu kultura aurrekontua igota eta ez murriztuta; partaidetzako Kultura Plana abian jarri dugu; udal eta kuadrillekin koordinatuta kultura programazio askotariko, desberdin eta integratzailea garatzen ari gara; dirulaguntzak sortu ditugu, hala nola kultura espazio independenteak bultzatzekoa; beka, deialdi eta abarren eta aholkularitzaren alde egin dugu Kultur Bulegoa eta Topaketak ekimenen bidez, eta sektorearekin eskuz esku lanean ari gara, Kultura Planak berak sortu duen partaidetzako sistema baten bidez", aldarrikatu du.

"Asko dago egiteko. Plana 2028ra arteko proiektua da. Baina joan gaitezen pixkanaka. Norabide zehatzik ez izatetik, inprobisatzetik edo kulturaren aldeko apustu publikorik ezaren seinale diren erabakiak hartzetik urrun daude aldaketa horiek; sakon hausnartuak dira, eta, espazioari aukera emateaz gain, kulturarako aukera bat dira batez ere, erakusketak egiteko eta agerpen handiagoa izateko aukera handitu baitugu, baita sorkuntzan ekintzak ezarri ere".

Dosier gisa erantsi da diputatuaren hitzaldia, Amarika Aretoko proiektuen eta bertaratze datuen historikoa jasotzen duena.