Foru Aldundiak azterlan bat egin du desagertzeko arriskuan dagoen goroldio berezi batek Araban duen presentziari buruz - arabapress

Vitoria-Gasteiz, 2022ko apirilaren 20a. Arabako Foru Aldundiak azterlan bat egin du desagertzeko arriskuan dagoen Orthotrichum casasianum goroldio singularrak lurraldean duen presentziari buruz. Espezie hori Espezie Mehatxatuen Euskadiko Katalogoan sartuta dago.

1999an Baia ibaian, Lukiano herritik gertu, bildutako lehen materialetatik abiatuta aztertu da espeziea. Liken hau iberiar endemismo bakarretakoa da, oso banaketa eremu txikia du eta Zuiako eta Kuartangoko  Arabako bailaretan dago. Orain arte Iberiar penintsulako eta munduko beste inon aurkitu ez den goroldio bakarra.

Espezie hori oso zaila da ezagutzen landa eremuan; goroldio epifitoa da, hertsiki kortikola, eta zuhaitz enborretan bizi da, zehazki, haltz eta lizarren enborretan, eta Baia ibaiertzeko basoan. Azterlanak aitzindari gisa definitzen du, beste briofito edo liken batzuek gutxi estali dituzten azalak kolonizatzen baititu. Beraz, espezie hau ibaiertzekoa baino ez da, ibaiaren ertzean hazten dena, eta haren presentzia ur goraldiekin lotuta dago.

Zehazki, Arabako lurraldean duen presentzia, alde batetik, baldintza geomorfologikoen mende dago, ibaian garatzen delako Baia ibaiaren urteko garai jakin batzuetako emari garrantzitsuari eta uhaldien urteko erregimenari esker; eta bestetik, baldintza klimatikoen mende, izaera atlantikoko briofitoa delako.

Batez ere, Zuia, Kuartango eta Urkabustaiz udalerrietako espazio oso espezifiko batzuetara mugatzen da. Baia ibaiaren ibilbidearen 20 kilometroan zehar, Lukianoko zubitik, Ugalde ibaiaren bokalearen ondoren, Aprikanoko zubiraino. Oso azalera txikia hartzen du, 1,20 kilometro ingurukoa, eta gutxi gorabehera 173 zuhaitzetan dago.

Habitataren hauskortasun handiak bereziki sentikorra egiten du mehatxuekin, hala nola emaria aldatzearekin edo zuhaitzak moztean basoa bakantzearekin. Natura ondarearen altxor hori babesteko, azterlanean hura kontserbatzeko jarraibideak zehaztu dira, eta haien artean, makal landaketen kontrola eta basoaren kudeaketa nabarmentzen dira.

“Lan hau egitea funtsezkoa izan da; izan ere, munduan espezie bakarra denez, beharrezkoa da jakitea zer populazio hedapen duen eta zer behar biologikok/ekologikok eragiten duten Baian irautea. Jarduera honek berretsi egiten du Aldundiak gure natura ondarea zaintzeko eta kontserbatzeko duen konpromisoa”, Josean Galera Ingurumeneko foru diputatuak zehaztu duenez.

Orthotrichum casasianum espeziea bizi den ibai zatia Natura 2000 Sarearen eta KBEan sartuta dago. Gainera, Espainiarako garrantzitsuak diren briofitoen hogei eremu garrantzitsuenetako bat izatea proposatu da.

Goroldio berezi horren kontserbazio egoera hobetzeko, agirian proposatzen da Baia ibaiertzeko basoaren lehen banda indartzea, ibaiertzeko bigarren basobanda hobetzea eta haren zabalera handitzea eta, desagertu bada, berreskuratzea, eta intsusen hazkundea sustatzea.

Arabako goroldio berezi hori Espainiako Briofito Mehatxatuen Atlas eta Liburu Gorriak ere jasotzen du, eta haren egoera arrisku kritikoa dela dio. Horrez gain, Europako briofitoen zerrenda gorrian ere jasotzen da, eta galzorian daudenen sailkapenean sartzen du goroldio hori.